یکی از مهم‌‌ترین مسائل در آموزش پیانو و هر ساز دیگر، توانایی افراد در صحیح خواندن نتها می‌باشد. به همین جهت در این مطلب قصد داریم تا شما را با اصول پایه و اولیه نت خوانی آشنا کنیم. تا زمانی که هنرجو قادر به نت خوانی نباشد، در واقع نمی‌تواند زبان ارتباطی موسیقی را درک کند و سازی را به نحو احسن بنوازد.
از آنجایی که در بالا اشاره کردیم این نت ها زبان ارتباطی برای ساز و موسیقی به حساب می‌آیند پس به دنبال آن، زبانی است که همچون دیگر زبان های جهانی موجود، قابل نوشتن نیز هست.
شما با آموزش نت ها قادر خواهید بود تا هرگونه زبان موسیقی ثبت شده بر روی کاغذ را متوجه شوید و همراه با آموزش علائم نوشتاری موسیقی می‌توانید آثار برجسته ی تمام هنرمندان را نیز فرا گرفته و در پی نواختن آنها قدم بردارید.
فهرست مطالب
نت خوانی ابتدایی ترین مرحله
برای به دست آوردن توانایی در خواندن نتها و نواختن آنها می‌بایست در ابتدایی ترین حالت، با مفاهیم اولیه آشنایی پیدا کنید و به دنبال آن به نت خوانی بپردازید.
ثبت نت های موسیقی با استاندارد جهانی
این امر قابل توجه است که بدانید از گذشته‌های دور تا به حال همواره نوازندان موسیقی، علاقه‌مند به ثبت آثار موسیقیایی خود بودند و هستند. از این رو به اشکالی خاص در جهت ثبت نت ها روی آوردند. با گذر زمان، شکل نوشتاری نت ها پیشرفت و تغییر کرد و به صورتی استاندارد تهیه شد و در اختیار جوامع قرار گرفت.
مسئله ی جالب توجه در رابطه با زبان موسیقی این است که شما در هر مکان جغرافیایی و با هر زبانی که باشید می توانید با زبان موسیقی ارتباط برقرار کنید، آن را بخوانید، ارزیابی و تحلیل کنید و محتوای آن را همچون محتوای یک کتاب، به طور کامل درک کنید.
خط حامل چیست؟
خط حامل چیست؟همواره یک هنرجوی موسیقی با نت های موسیقی در ابتدایی ترین حالت ممکن آشنایی دارد که به صورت زیر می‌باشد:
دو ر می فا سُل لا سی
می توان این موضوع را بیان کرد که نت های موسیقی از سمت چپ به راست دارای صداهای ریزتر و از راست به چپ شامل صداهای بم تر می شوند.
اما مسئله ای که ممکن است تا اینجای مطلب در ذهن شما شکل گرفته باشد این است که این نت ها به چه صورت در کنار هم و در کاغذ قابل نوشتن هستند.
برای یادداشت نت های موسیقی نیاز به جایگاهی مناسب برای آنها داریم تا بتوان نت ها و حرکات سکون را نیز در آنجا وارد کرد.
این جایگاه به عنوان خط حامل نام گذاری شده است که به صورت پنج خط افقی موازی با یکدیگر تشکیل شده است و می توان نت ها را به راحتی و در حالتی استاندارد با توجه به موقعیتشان در این پنج خط حامل یادداشت نماییم.
خطوط حامل می‌بایست از پایین به بالا خوانده شوند بدین منظور که پایین ترین خط، خط شماره یک و بالاترین خط، خط شماره پنج شماره گذاری شده‌اند.
خطوط حامل و نحوه قرارگیری نت ها
نت‌های موسیقی قابل جای گیری در بین این پنج خط و روی آن ها می‌باشند. اما گاهی نیز نیاز است تا نت ها را در حالتی به جز این خطوط حامل وارد نماییم. در این صورت به خطوطی کوچک در قسمت بالا یا پایین خطوط حامل نیاز است که به این خطوط، خطوط اضافه می گوییم.
نت هایی که روی خطوط حامل قرار می‌گیرند شامل نت‌های “می سل سی ر فا” می‌باشند.
و نت هایی که بین این خطوط قرار می گیرند شامل نت های “فا لا دو می” می‌شوند.
خطوط میزان
خطوط میزاناما آیا تنها وجود همین تعداد خطوط افقی برای یادداشت نت‌های موسیقی کافی است؟
در جواب باید گفت خیر. علاوه بر خطوط افقی که در بالا توضیح داده شد، برای نت برداری نیاز به خطوط عمودی نیز داریم که باعث تقسیم بندی خطوط حامل می‌شوند و به هر قسمت ایجاد شده توسط این خطوط، میزان گفته می‌شود. و به دنبال آن به این خطوط نیز نام خطوط میزان داده شده است یعنی خطوطی که سبب به وجود آمدن این میزان‌ها شده‌اند.
نکات اساسی برای وارد کردن نت ها در خطوط حامل
سه علامت اساسی و مهم در هر خط حامل مورد توجه قرار می‌گیرد که ما را در ثبت نتها و سکون‌ها یاری می‌رسانند. این علائم اطلاعات قابل اهمیتی را به خواننده ارائه می‌دهد تا بتوان نت‌های موجود را به راحتی درک کرد.
در زیر به توضیح و تعریف این سه علامت می پردازیم:
- کلید
- سر کلید (مایه نما)
- کسر میزان (میزان نما)
1.کلید
اولین علامت که در خطوط حامل و از سمت چپ قابل مشاهده است، علامت کلید می‌باشد. این علامت شما را در پاسخ به این سوال که کدام نت را در کدام خط حامل می‌توان قرار داد، یاری می‌رساند. می‌توان گفت این علامت، نت را برای خطوط تعریف می‌کند و جایگاه مخصوص آنها را ذکر می‌نماید.
در زیر چهار کلید موجود در انواع علامت کلید ذکر شده است:
کلید سل
کلید فا
کلید دو
کلید ریتم
2.سر کلید
دومین علامت موجود در ابتدای خطوط حامل، علامت سر کلید می‌باشد.این علامت شامل دسته‌ی دیز و یا بمل می‌باشد به به آنها سر کلید می‌گوییم. با توجه به این علامت می‌توان متوجه شد که قطعه‌ی موجود در چه گامی نواخته شده است. دانستن این امر که قطعه‌ی مورد نظر در چه گامی قرار دارد از مسائل مهم در نواختن آن می‌باشد.
3.کسر میزان
این علامت به شکل دو عدد نوشته می‌شود و شامل اطلاعاتی می‌باشد. گاها ممکن است به اشتباه این دوعدد را با عدد کسری اشتباه بگیرید. اما این دوعدد به صورت کسر نمی‌باشند و در تعریف آنها می‌توان گفت که اولین عدد( عدد بالایی) تعداد ضرب در هر میزان را نمایش می‌دهد و عددد دوم (عدد پایینی) ارزش هر ضرب را مشخص می‌کند. نمونه‌هایی از کسرهای میزان معمولی به صورت 2/4 و3/4 و 4/4 و 6/8 می‌باشد.
