سه تار یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین انواع سازهای موسیقی سنتی ایرانی است که طی قرن ها تاریخ موسیقی ایران نقش بی بدیلی را ایفا کرده است. شاید برای بسیاری از افراد این سوال به وجود آمده باشد که ساز سه تار چند سیم دارد؟
این ساز زهی و مضرابی دارای 4 سیم از جنس فولاد و برنز است که به موازات دسته کشیده شده اند. سه تار امروزه یکی از پرکاربردترین سازهای موسیقی ایرانی به شمار می رود و آموزش آن در مراکز مختلف موسیقی سنتی ایران از جمله کرج مورد توجه قرار دارد.
تاریخچه ساز سه تار
قدیمی ترین تصویر مربوط به ساز سه تار در نقاشی های دیواری یکی از مقابر مصری متعلق به سال های ۱۴۱۱ تا ۱۴۲۰ قبل از میلاد است. این تصویر نوازنده ای را به همراه سازی شبیه به سه تار نشان می دهد.
هر چند این ساز شبیه به سه تار است؛ اما باید توجه داشت که سازهای زخمه ای اساسا دارای ساختاری شبیه به هم هستند و شامل کاسه، دسته و تارهایی از ابتدای دسته تا انتهای کاسه هستند.
این نوع سازها با تغییرات در ابعاد و تعداد تارها به سازهای متفاوتی تبدیل می شوند.
در میان تصاویر به جا مانده از سازهای شبیه به سه تار در فرهنگ های مختلف، یک تابلوی مینیاتوری فوق العاده زیبا از شاهنامه بایسنقری قابل توجه است.
این مینیاتور صحنه اعدام ضحاک را به تصویر کشیده و در آن یک سه تار با سه سیم به طرز زیبایی ترسیم شده است. اگرچه این ساز کمی بزرگ تر از سه تار امروزی است، اما ساختار کلی آن بسیار شبیه به سه تار معاصر است.
آموزش سه تار در کرج
شهر کرج ، همواره میزبان آموزش و پرورش هنرمندان بزرگ این عرصه بوده است. آموزش سه تار در کرج نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و در مراکز متعددی همچون هنرستان های موسیقی و آموزشگاه های خصوصی انجام می شود.
آموزشگاه موسیقی در کرج، به عنوان یکی از بهترین مراکز آموزش موسیقی در این شهر، با مدیریت قوی و استادان متخصص در زمینه موسیقی، دوره ها و کلاس های آموزشی را به صورت کاملا تخصصی و با استفاده از روش های نوین آموزشی برگزار می کند. این آموزشگاه برای تمامی سازهای موسیقی سنتی و کلاسیک، استادان منحصر به فردی را در اختیار دارد و همچنین، آموزش موسیقی برای کودکان نیز از تخصص های تیم آموزشی این مرکز است.
با توجه به این ویژگی ها، می توان ادعا کرد که ساز نو، بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج است. این آموزشگاه از سال 1395 در منطقه عظیمیه کرج فعالیت خود را آغاز کرده و همواره تلاش داشته است تا با نگرشی فراتر از فعالیت های معمول، خود را از دیگر آموزشگاه های موسیقی در این شهر و در سطح کشور متمایز سازد. مدیران این آموزشگاه معتقد هستند که نواختن ساز می تواند تاثیر بسیار مثبت و سازنده ای بر روحیه انسان داشته باشد.
جزئیات ساختاری سه تار
سه تار به عنوان یکی از مهم ترین سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی، دارای ویژگی های منحصر به فردی است. این ساز با 4 سیم از جنس فولاد و برنز ساخته شده است که به موازات دسته کشیده شده اند. ضخامت سیم های سه تار معمولا متفاوت است و بسته به موقعیت آن ها در دسته، از نازک به ضخیم متغیر هستند.
بر خلاف بسیاری از سازهای موسیقی ایرانی که دارای پرده های ثابت هستند، سه تار مجهز به 25 پرده قابل حرکت از جنس روده حیوانات یا کات گوت است که امکان اجرای گسترده ای از آکوردها و ملودی ها را فراهم می کند. این پرده ها به دلیل انعطاف پذیری بالا، به نوازنده امکان می دهند تا با تنظیم ظریف آن ها، نت های سه تار مورد نیاز را تولید کند.
آموزش سه تار
آموزش نواختن سه تار، هرچند چالش برانگیز است؛ این ساز دلنشین، ریشه در تاریخ کهن موسیقی کشورمان دارد و می تواند دریچه ای به سوی درک و لذت بردن از میراث غنی موسیقی ایران باشد. اولین گام در آموزش سه تار، آشنایی با صوت های اولیه آن است. فراگیری شناخت نت های مختلف، درک نقش هر دست در ایجاد صدا و آشنایی با تکنیک های مختلف نواختن مانند ضربه زدن با ناخن، کشیدن سیم و لرزاندن سیم ها، از اساسی ترین مراحل آموزش محسوب می شوند.
مربیان مجرب معمولا با تمرین های متنوع و مرحله به مرحله، هنرجویان را با این پایه های اولیه آشنا می کنند. پس از فراگیری صوت های پایه، مرحله بعدی، یادگیری پرده ها و آکوردها است.
پرده ها، مهم ترین واحد در موسیقی سنتی ایرانی هستند که هر کدام دارای خصوصیات منحصر به فرد ملودیک و هارمونیک خود می باشند.
آشنایی با انواع پرده ها و نحوه نواختن آن ها بر روی سه تار، گام بعدی در آموزش خواهد بود. همچنین، فراگیری آکوردها و نحوه کاربرد آن ها در همنوازی با ملودی، از دیگر مراحل اساسی آموزش محسوب می شود.
مرحله آخر، شامل آشنایی با اجرای قطعات موسیقی سنتی ایرانی است. این مرحله، نقطه اوج آموزش به شمار می رود؛ زیرا هرجو در این مرحله قادر خواهد بود تا با به کارگیری تکنیک ها و دانش های فرا گرفته شده، به اجرای قطعات موسیقی ایرانی بپردازد. مربیان در این بخش، هنرجویان را با قطعات معروف و سنتی آشنا می کنند و به تدریج به سمت اجرای قطعات پیچیده تر هدایت می نمایند.
نتیجه گیری
سه تار به عنوان یکی از قدیمی ترین و ماندگارترین سازهای موسیقی سنتی ایران، همواره نقش بی بدیلی در غنای این هنر ایفا کرده است. ویژگی هایی چون داشتن 4 سیم با ضخامت های متفاوت و 25 پرده قابل حرکت، امکان اجرای انواع آکوردها و ملودی های متنوع را فراهم می کند.
آموزش سه تار در مراکز مختلف موسیقی ایران با روش های مختلف و زیر نظر استادان برجسته ای انجام می شود. در آموزشگاه ساز نو، تمام تکنیک های کار با سه تار به صورت دوره ای و اصولی، به هنرجویان آموزش داده می شود؛ به گونه ای که در پایان تمام دوره ها، هر کدام از فراجویان می توانند به راحتی ساز سه تار را با اصول کامل اجرا کنند.
جهت ثبت نام در آموزشگاه ساز نو و شرکت در دوره های مبتدی تا پیشرفته این آموزشگاه، با ما تماس بگیرید.
ساز نو
