آشنایی با ساز کرآنگله

کُر آنگله سازی بادی و قمیشدار است که از دید شکل و طرز نواختن و صدا بسیار شبیه ابوا است و می‌توان آن را ابوای بم دانست. انتهای گلابی شکل و دهنی خمیده آن‌را از ابوا متمایز می‌کند. این ساز جز ساز های بادی چوبی دو زبانه می باشد

در کشورهای انگلیسی‌زبان (بجز آمریکا) به این ساز کر آنگله (cor anglais) می‌گویند که از زبان فرانسوی گرفته شده و به معنای «کُر انگلیسی» است. در آمریکا ترجمه انگلیسی همین نام یعنی «انگلیش هورن» (English Horn)  بکار می‌رود. اما احتمالاً نام این ساز از عبارت فرانسه cor anglé گرفته شده که به معنی کُر زاویه‌دار است (با اشاره به خمیده بودن دهنی و قمیش در آن.)

• طول این ساز حدوداً یک و نیم برابر ابوا است.
• این ساز از خانواده ابوآ می باشد .
• کرانگله جز سازهای انتقالی است که یک پنجم درست (3/5 پرده) بم تر از نت نوشته شده صدا می دهد.
• کر آنگله ربطی به کُر یا هورن، که ساز بادی برنجی است، ندارد.
• نت نویسی این ساز با کلید سل می باشد.

همچنین بخوانید: آموزش هارمونیکا در کرج

ساز کر آنگله

ریشه ساز کر آنگله از همان ساز های بادی اولیه است که از نظر چگونگی تولید صدا و ساختمان آن شبیه ابوا است. این ساز زیر مجموعه سازهای بادی چوبی می باشد. اصطلاح چوبی بدان معنی نیست که این ساز از جنس چوب ساخته شده است. بلکه اصطلاح چوبی بودن بر اساس نحوه تولید صدا در قسمت دهنی آن مربوط می شود. مثلا رایج ترین و کهن ترین ابزار موسیقی فلوت است که زیر مجموعه ساز های بادی چوبی می باشد، هرچند بدنه فلوت از جنس فلز است.

ساز کر آنگله چیست؟

سازهای بادی چوبی به آن گروه از ابزارهای موسیقی گفته می شود که تولید صدا از طریق بی زبانه( بی قمیش) یا زبانه دار( با قمیش ) صورت می گیرد. ساز کر آنگله جزء سازهای بادی و زبانه دار(با قمیش) می باشد.

ساز های بادی با قمیش خود به دو دسته یک زبانه و دوزبانه تقسیم می شوند. از سازه های یک زبانه می توانیم دوزله را نام ببریم که برای نواختن و تولید صدا در آن ها از طریق به حرکت در آمدن و دمیدن هوا در ورود به لوله که زبانه یا قمیش نامیده می شود انجام می شوند. این قمیش ها یا زبانه ها بیشتر از جنس پلاستیک یا نی می باشند.

سازه های دو زبانه مانند کر آنگله و سرنا که برای تولید صدا، هوا از بین دو تیغه نازک وابسته به هم و از جنس پلاستیک یا نی عبور کرده، و با لرزش و ارتعاشات آن دو نواختن انجام می شود. این ساز از نظر ظاهر و نحوه نواختن شباهت بسیار زیادی به ساز ابوا دارد. به نحوی که می توان آن را ابوای بم نامید.

ویژگی ساز کر آنگله

افراد زیادی ساز کر آنگله را با ساز هورن اشتباه می گیرند. هرچند هر دو از زیر مجموعه یک خانواده محسوب می گردند. اما تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند از جمله اینکه:

•  ساز هورن از ساز های بادی برنجی است.
• تفاوت در صدا
•  تفاوت در شکل ظاهری
•  جنس ساخت ساز هورن

ساز کر آنگله،‌دارای سوراخ های مخروطی شکل می باشد که به این سوراخ ها شاخ گفته می شود. مانند هورن معمولی، هورن فرانسوی، تنوری هورن و ….

نواختن در این ساز مانند ابوا می باشد. زیرا در اصل هر دو ساز از لحاظ نحوه قرار دادن انگشت ها در شاخ ها مشابه هم هستند. هر چند در برخی موارد بکار بردن انگشتان در تولید صدا در کر آنگله دوبل( دو برابر) بکار بردن از انگشتان در تولید صدا در ابوا می باشد. این ساز از محدوده EتاC برای صدا سازی می تواند استفاده کند.

کلید در این ساز کلید سل می باشد. همچنین این ساز قسمتی از ساز های انتقالی محسوب می گردد. به عبارت دیگر صدای آن یک پنجم درست یا ۳و نیم پرده از نت بم تر است. به همین خاطر در برخی موارد به این ساز ابوا بم نیز خطاب می نمایند.

در حیطه آموزش این ساز پکیج ها و کتاب های آموزشی بسیاری موجود است. می توانید برای آموزش نت ها و مطالب موجود درباره این سازه از بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج بهره مند شوید. لازم به ذکر است فراگیری این ساز نیازمند آموزش پیش اساتید مجرب در این حیطه می باشد و هرگز نمی توانید با مطالعه پکیج ها و کتاب های آموزشی آن را فرا بگیرید. از این ساز بیشتر در زمان باروک بکار برده می شود. هرچند در دوره هایدن تا واگنر از آن خیلی کم استفاده شد بویژه در کشور آلمان. اما در کارهای مه یر بیز و برلیوز از این ساز استفاده شده بود. این ساز جایگاه ویژه خود را در اواسط قرن ۱۰ام در اپراتورهای ارکستری بدست آورد.

به طور کلی می توان ویژگی این سازه را به شرح زیر کوتاه و مختصر نمود:

· اندازه طول این سازه ۱و نیم برابر ساز ابوا است.

· این سازه زیر مجموعه ساز بادی دو زبانه یا از خانواده ابوا می باشد.

· این ساز بخشی از ساز های انتقالی است که صدای واقعی آن ۳ و نیم پرده بم تر از نت نوشته شده است.

· این ساز مستقل و جدا از ساز های کر و هورن است.

· این ساز دارای لوله مخروطی شکل است. قمیش و لوله این ساز از ساز های ابوا کمی بزرگتر است.

مشخصات ظاهری ساز کر آنگله

ساز کر آنگله از نظر ظاهر و نحوه نواختن شباهت بسیار زیادی به ساز ابوا دارد. به نحوی که می توان آن را ابوای بم نامید.

 زبانه

زبانه از یک تکه نی تراشیده شده است که این زبانه به یک محافظ لوله ای یا یک لوله فلزی شکل متصل شده تشکیل شده است. روند کار به این شکل است که ابتدا تیغه نی را برش می دهند و آن را تراش می دهند. سپس روی همدیگر قرار می دهند و به وسیله نخ که از چند لایه تشکیل شده است درون مفتول کاملا محکم می کنند.

قسمت فوقانی زبانه را به دقت با چاقو تراش می دهند تا در هنگام نواختن دو تیغه مرتعش شوند و تولید صدا کنند.

 کلید های انگشت کوچک

این کلید ها که برای قرار گرفتن انگشتان کوچک طراحی شده است در سازه های بادی چوبی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 کلید اکتاو بالا

برای بالاترین نت ها از این کلید اکتاو بالا استفاده می کنند. این کلید کنترل به وسیله انگشت نشانه چپ کنترل می شود.

بدنه این ساز از دو بخش تشکیل شده است. هنگامی که این ساز در کیس قرار داده می شود، می توان آن را تفکیک و جدا کرد و در کیس قرار دهیم.

همچنین بخوانید: آشنایی با ساز ابوا

سخن آخر

ساز کر آنگله همانند همه ساز های مجموعه ابوا از شوم های قرن وسطی استخراج شده است. در قرن رنسانس خانواده شوم مشمول بمباردون ها بودند. این سازه مستقیم از سازه های دوزبانه امروزه گرفته شده است. از معروف ترین قطعه ای که برای این ابزار موسیقی نوشته شده است قطعه سنت ماتیو پاشن- یو هانس سباستین می باشد.