موسیقی سنتی

چهارمضراب تحولی نو در موسیقی ایرانی

چهارمضراب، یکی از پرطرفدارترین و شناخته‌شده‌ترین فرم‌های موسیقی ایرانی، در نیم قرن اخیر تحولات شگرفی را تجربه کرده است. این فرم که در گذشته به قالب‌های ریتمیکی کوچک و ملودی‌های محدود و قرینه محدود می‌شد، امروزه با نوآوری‌هایی که استادانی چون ابوالحسن صبا به آن بخشیده‌اند، به اوج شکوفایی رسیده است.
در شکل نوین چهارمضراب، ملودی نقش محوری را ایفا می‌کند و با الهام از فرهنگ، سنت و آیین‌های کهن ایرانی، گستره وسیعی از احساسات و مفاهیم را در بر می‌گیرد. موسیقی ایرانی به عنوان میراثی گران‌بها، سرشار از غنای فرهنگی و معنوی است و چهارمضراب نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی آن، این غنا را به نمایش می‌گذارد.

چهارمضراب؛ فراتر از یک تکنیک

صطلاح “چهار مضراب” در ابتدا به تکنیکی خاص در نوازندگی سازهای زهی مضرابی اشاره داشت که در آن، نوازنده با مضراب، چهار سیم ساز را به ترتیب خاصی می‌نواخت. اما امروزه، این اصطلاح به یک فرم موسیقایی کامل تبدیل شده است که در آن، ریتم، ملودی و هارمونی به شکلی هماهنگ و زیبا در کنار هم قرار می‌گیرند
سازهای ایرانی و چهارمضراب
چهارمضراب را می‌توان با انواع سازهای ایرانی اجرا کرد. سازهایی مانند تار، سه تار، سنتور، کمانچه، قیچک، تنبک، نی، قانون و عود، هر یک به نوبه خود، رنگ و بوی خاصی به این فرم موسیقایی می‌بخشند. ترکیب این سازها با یکدیگر، پالتی رنگارنگ از صداها را ایجاد می‌کند که شنونده را به سفری لذت‌بخش در دنیای موسیقی ایرانی می‌برد.چهارمضراب، به عنوان یکی از شاخص‌ترین فرم‌های موسیقی ایرانی، با تکیه بر ریشه‌های تاریخی و فرهنگی خود، همواره در حال تحول و نوآوری است. این فرم موسیقایی، نه تنها یک تکنیک نوازندگی، بلکه یک زبان مشترک برای بیان احساسات و مفاهیم انسانی است.

موسیقی سنتی ایرانی را می توان یکی از مهمترین ارکان فرهنگی ملت ایران دانست، تاجاییکه این موسیقی بعنوان « میراث فرهنگ ناملموس » نزد یونسکو به ثبت رسیده است.
موسیقی سنتی را در حقیقت امروزه در قالب موسیقی دستگاهی می شناسیم، دستگاه را چنانچه بخواهیم تعریف کنیم عبارت است از مجموعه ای از نغمات و ملودی هایی که توسط پیشینیان گردآوری شده. با قرار گرفتن مجموعه ای از دستگاه ها در کنار هک ردیف حاصل می شود. دستگاه های متداول امروز موسیقی ایرانی که بشکل ردیف گردآوری شده در دسترس می باشند عبارتند از: ماهور، شور، سه گاه، چهارگاه، راست پنجگاه، نوا، همایون، ابوعط، بیات ترک، افشاری، کرد بیات و دشتی
یکی از مهمترین ردیف ها در موسیقی ایرانی ردیف میرزا عبدا… می باشد. میرزا عبدا… از نوازندگان برجسته سه تار در دوران قاجار بوده که تلاش بسیار در جمع آوری گستره بزرگی از نغمات موسیقی ایرانی تحت عنوان ردیف کرده، از دیگر اساتیدی که خود مولف ردیف بوده اند می توان به : آقا حسینقلی، صبا، شهنازی، کریمی، دوامی، طاهرزاده و … یاد کرد.

ساز نو