آیا به دنبال سازی هستید که به سادگی قابل نواختن باشد، صدایی آرامش‌بخش و دلنشین داشته باشد و بتواند لحظات شما را به جادویی از جنس موسیقی تبدیل کند؟ اگر پاسخ شما مثبت است، با ما همراه باشید تا شما را با پدیده موسیقی این روزها، یعنی ساز کالیمبا یا همان ساز انگشتی آشنا کنیم. این ساز کوچک، که گاهی به آن “پیانوی آفریقایی” یا “پیانوی شستی” نیز می‌گویند، گنجینه‌ای با تاریخچه کالیمبا هزاران ساله است.
کالیمبا یا ساز انگشتی چیست؟
ساز کالیمبا چیست؟ کالیمبا یک ساز باستانی است که ریشه در آفریقا دارد. کالیمبا ساز کدام کشور است؟ این ساز بومی کشورهای شرق آفریقا مانند زیمبابوه و کنگو است و به عنوان نماد فرهنگی موسیقی قاره آفریقا شناخته می‌شود. کالیمبا جزو سازهای تیغه‌ای است (Lamellophones) که صدای آن از ارتعاش تیغه‌های فلزی یا چوبی نصب شده روی یک جعبه چوبی تشدید صدا تولید می‌شود. برخلاف سازهای زهی بزرگ مانند هارپ (چنگ)، کالیمبا به آسانی قابل حمل است و یادگیری آن بسیار سریع‌تر از سازهایی چون پیانو یا گیتار است، از این رو محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
انواع ساز انگشتی
ساز انگشتی یا پیانوی انگشتی، نام هایی است که به ساز کالیمبا داده می شود. این ساز انواع مختلفی دارد. در آفریقا با توجه به نوع فرهنگ و استفاده از این ساز، نت بندی و استفاده از تیغه های فولادی آن، متفاوت است. مثلا نوع زیمباوه ای این ساز دارای 7 تا 12 تیغه است و با بقیه ی سازهای انگشتی در آفریقا، متفاوت است.
در ایران نیز از کالیمباس معمولی که دارای 18 تا 21 تیغه باشد استفاده می شود. چوب این ساز معمولا از جنس چوب خوب و با دوام است. چوب راش آلمانی معمولا در انواع کالیمبا، بهتر جواب می دهد زیرا امواج را بهتر انعکاس می دهد. البته در برخی از انواع ساز انگشتی، آهنربا در جعبه آکوستیک آن قرار می دهند تا صدا، پژواک بهتری داشته باشد.
در کل، 2 نوع ساز کالیمبا وجود دارد:
1. کالیمباس دیاتونیک:
در این نوع کالیمبا، شما فقط نت های اصلی دو ر می فا سل لا سی را دارید و خبری از نت های مابین که دیز و بمل و هر نت دیگر است، نیست. مانند پیانویی که فقط کلید سفید دارد.
2. کالیمباس رنگی:
این نوع کالیمبا علاوه بر 7 نت اصلی، نت های دیگر مانند دیزها و بمل و بقیه را دارد. معمولا این کالیمبا ها، سفارشی هم می توانند ساخته شوند.
برخی از انواع کالیمبا که در ایران به فروش می رسد شامل موارد زیر است:
- والنسیا
- رمیدو
- جکو
- برند جم
و برندهای متنوع دیگر که هر کدام می توانند تولید داخل یا خارج از کشور باشند. در ضمن برخی از سازهای انگشتی، جعبه ی شیشه ای دارند.
مقایسه هارپیکا و کالیمبا: انتخابی برای هر سلیشقه
اگرچه کالیمبا سازی با اصالت و سادگی کم‌نظیر است، اما در سال‌های اخیر ساز نوظهوری به نام هارپیکا (ترکیبی از کالیمبا و چنگ رومی) نیز توجهات را به خود جلب کرده است. مقایسه هارپیکا و کالیمبا نشان می‌دهد که هارپیکا با داشتن سیم‌ها، تنوع صوتی بیشتری دارد، اما کالیمبا به دلیل ساختار ساده و متمرکز بر تیغه‌ها، برای شروع و مدیتیشن گزینه بسیار محبوبی است.
ساز انگشتی، یک ساز انگشتی و کوبه ای به شمار می آید. در واقع این ساز از خانواده ی سازهای پرکاشن است. این ساز در نواحی زیمباوه و کنگو در آفریقا بیشتر یافت می شود. مردم محلی و قبیله های آفریقایی از این ساز برای آرامش و حتی مراسم خاص مذهبی نیز استفاده می کنند.
صدای ساز کالیمبا، یادآور ترکیب صدای ساز پیانو، هارپسیکورد، بلز و هارپ می باشد. این صدای زیبا و خاص، سبب شد تا این ساز به سرعت، جایگاهی ویژه نزد افراد علاقه مند به موسیقی باز کند. این روزها آموزش این ساز به یک تخصص در آموزشگاه ها تبدیل شده است.
کالیمبا (پیانوی انگشتی) راهنمای کامل ساز آرامش‌بخش آفریقایی
کالیمبا، که در بین دوستداران موسیقی با نام پیانوی انگشتی نیز شناخته می‌شود، یک گنجینه‌ی صوتی از قلب آفریقاست. اگر به دنبال یک سرگرمی جدید، یک راه مؤثر برای کاهش استرس، یا یک ساز انگشتی با صدای دلنشین و یادگیری آسان هستید، کالیمبا دقیقاً همان چیزی است که نیاز دارید. این ساز کوچک، قابل حمل و سحرآمیز، این روزها در سراسر جهان محبوبیت زیادی پیدا کرده و به سرعت به یکی از بهترین گزینه‌ها برای مبتدیان تبدیل شده است.
در این مقاله، نگاهی عمیق به ساختار، نحوه نواختن، و مهم‌ترین کاربردهای این ساز فوق‌العاده خواهیم داشت.
صدای کالیمبا به طرز شگفت‌انگیزی آرامش‌بخش و ملایم است، کیفیتی که آن را برای مدیتیشن، ریلکسیشن، و حتی موسیقی درمانی به ابزاری بی‌نظیر تبدیل کرده است.
مزیت‌های کلیدی کالیمبا
یادگیری بسیار آسان: در مقایسه با بسیاری از سازهای دیگر، آموزش کالیمبا بسیار ساده‌تر است و شما می‌توانید در مدت کوتاهی آهنگ‌های ساده را بنوازید.
قابل حمل بودن: به دلیل وزن کم و اندازه کوچک، به راحتی می‌توانید آن را همراه خود به هر کجا که می‌خواهید ببرید.
تأثیرات درمانی: صدای آن به طور مؤثری به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز کمک می‌کند.
اجزا و ساختار ساز کالیمبا
برای درک بهتر نحوه عملکرد این ساز آفریقایی، باید با اجزای اصلی آن آشنا شوید:
- بدنه (جعبه تشدید): معمولاً از چوب‌های مرغوب ساخته می‌شود و نقش تقویت‌کننده طبیعی صدا را دارد. این بدنه می‌تواند توخالی (حفره‌دار) یا توپر (بدون حفره) باشد که بر حجم و طنین صدا تأثیر می‌گذارد.
- تیغه‌های فلزی (کلاویه‌ها): بخش اصلی تولید صدا هستند. طول تیغه‌ها تعیین کننده نت است: تیغه‌های کوتاه‌تر نت‌های زیرتر و تیغه‌های بلندتر نت‌های بم‌تر تولید می‌کنند.
- پل یا خرک: تیغه‌ها از طریق پل به بدنه متصل می‌شوند و ارتعاش آن‌ها را به جعبه صدا منتقل می‌کند.
- سوراخ‌های صدا (در مدل حفره‌دار): برای انتشار و تقویت صدا ضروری هستند و امکان اجرای تکنیک‌های خاصی مانند ویبراتو (لرزش صدا) را فراهم می‌کنند.
چگونه با پیانوی انگشتی بنوازیم؟ (آموزش کالیمبا برای مبتدیان)
نواختن کالیمبا بسیار ساده و شهودی است. ساز را در دو دست می‌گیرید، به طوری که انگشتان شست در دسترس تیغه‌ها باشند.
نحوه نواختن:
گرفتن ساز: کالیمبا را به شکلی راحت در کف دو دست خود بگیرید.
ضربه زدن: با نوک انگشتان شست خود به انتهای آزاد تیغه‌های فلزی ضربه بزنید یا آن‌ها را بکشید. این ضربه باید دقیق و کنترل‌شده باشد.
کمک برای یادگیری: بسیاری از نوازندگان مبتدی برای آسان‌تر شدن نت‌خوانی کالیمبا، از برچسب‌های رنگی یا عددی روی تیغه‌ها استفاده می‌کنند تا جایگاه هر نت را به راحتی به خاطر بسپارند.
با تمرین مداوم و استفاده از منابع آموزش کالیمبا (مانند تبلچرهای مخصوص)، به سرعت می‌توانید ملودی‌های مورد علاقه خود را اجرا کنید.
کاربردهای کالیمبا: فراتر از یک ساز موسیقی
همانطور که ذکر شد، جذابیت کالیمبا تنها در تولید موسیقی نیست، بلکه تأثیر عمیق آن بر سلامت روان و آرامش فردی است.
کاربردهای کالیمبا: فراتر از یک ساز موسیقی
همانطور که ذکر شد، جذابیت کالیمبا تنها در تولید موسیقی نیست، بلکه تأثیر عمیق آن بر سلامت روان و آرامش فردی است.
| کاربرد | توضیح |
| آرامش ذهن و مدیتیشن | صدای ملایم و تکراری آن یک بستر صوتی ایده‌آل برای کاهش افکار مزاحم و رسیدن به حالت تمرکز عمیق (Flow State) ایجاد می‌کند. |
| سرگرمی خانوادگی | یادگیری آسان آن را به یک سرگرمی لذت‌بخش برای تمام اعضای خانواده، از کودکان تا سالمندان، تبدیل کرده است. |
| تقویت عملکرد مغز | نواختن کالیمبا به بهبود هماهنگی بین چشم و دست، و همچنین تقویت حافظه و عملکردهای شناختی کمک می‌کند. |
| اجرای حرفه‌ای | این ساز برای نواختن موسیقی‌های کلاسیک، محلی، پاپ و حتی ساخت موسیقی متن فیلم‌ها نیز استفاده می‌شود. |
راهنمای خرید کالیمبا
اگر تصمیم به خرید کالیمبا گرفته‌اید، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
تعداد تیغه‌ها: مدل‌های ۱۷ تیغه پرطرفدارترین و استانداردترین مدل برای مبتدیان هستند.
جنس بدنه: چوب‌هایی مانند ماهاگونی یا کوآ صدایی گرم و باکیفیت تولید می‌کنند. مدل‌های حفره‌دار صدای بلندتر و رزونانس بیشتری دارند.
قیمت کالیمبا: بسته به کیفیت ساخت، جنس بدنه و برند ساز، قیمت‌ها متفاوت است.
دلایل محبوبیت ساز کالیمبا
- ساز کالیمبا برای یادگیری، نسبتا آسان است.
- این ساز برای هر سنی مناسب است. ساز کالیمبا، در عین سادگی به نوازنده این امکان را می‌دهد که سخت‌ترین و پیچیده‌ترین آهنگ‌ها را نیز با آن اجرا کند.
- این ساز بومی افریقایی، نوایی بسیار آرامش‌بخش داشته و نواختنش نیز بسیار آرامش‌بخش است.
- نواختن این ساز مانند دیگر سازهای پرطرفدار جذابیت اجرایی بالایی داشته و مانند بازی و جادو نوازنده را به شدت درگیر می‌کند.
- این ساز افریقایی، بسیار کوچک است و حمل و نقل آن بسیار آسان است.
- این پیانوی شستی، نسبت به سایر سازها، از قیمت پایین‌تری برخوردار است.
چگونه این ساز بومی را کوک کنیم؟
- در این ساز بومی افریقایی برای کوک کردن از یک چکش ظریف استفاده می‌شود. با استفاده از این چکش ضربه‌های نرمی را به قسمت بالا و یا قسمت پایین تیغه‌ها وارد می‌سازید. در واقع برای تنظیم صدای ساز، شما باید به طول تیغه‌ها نسبت به خرکِ ساز توجه کنید.
- صدای بم‌تر: طول تیغه‌ها نسبت به خرک باید بیشتر باشد.
- صدای زیرتر: طول تیغه‌ها نسبت به خرکِ ساز باید کمتر باشد.
- در مورد کوک کردن ساز هم نگران نباشید امروزه به کمک گوشی‌های هوشمند و نرم‌افزارهای موسیقی این مشکل رفع شده است حتی اگر سابقه‌ی اشتغال شما به موسیقی چشمگیر نباشد و یا اصلا نداشته باشید.
- برای نمونه می‌توانید از برنامه الکتریک تیونر بهره ببرید. بعد از اجرای این برنامه و نواختن ساز کالیمبا، صفحه نمایش این اپلیکیشن موسیقی به دو رنگ میل می‌کند. رنگ قرمز و رنگ سبز. اگر صفحه نمایش قرمز بود، ساز شما کوک نیست و اگر صفحه نمایش شما سبز بود، ساز شما کوک شده است.
ساز کالیمبا را از کجا بخریم و در کجا آموزش ببینیم؟
از زمانی که هیو تریسی در 1960 به زیمبابوه رفت و به فرهنگ موسیقیایی محلی مردم آنجا علاقمند شد و این ساز را به دنیا معرفی کرد. زمان زیادی می‌گذرد و طرفداران بسیاری از سراسر جهان برای نواختن این ساز پیش‌قدم شدند. خوشبختانه در ایران هم این ساز به راحتی قابل دسترسی و خرید است. شما می‌توانید با یک سرچ مختصر در اینترنت سایت‌های فروش ساز را ببینید. می‌توانید حضوری به فروشگاه‌های آلات موسیقی رفته و از فروشندگان این سازها مشاوره بگیرید. شما برای تهیه این ساز راه‌های متفاوتی دارید اما مسئله‌ای که باید به آن توجه نمایید این است که کدام آموزشگاه و کدام استاد؟
اگر در استان البرز ساکن هستید و یا قادر به رفت‌و‌آمد به این استان هستید با سرچ گزینه بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج می‌توانید برای آموزش این ساز بومی و خوش صدا، آموزشگاه و استاد ماهری را بیابید.
آموزش پیانو انگشتی در آموزشگاه موسیقی ساز نو در کرج
وقتی صحبت از ساز پیانو انگشتی می شود، برخی از افراد آن را با ساز پیانو اشتباه می گیرند. پیانو یک ساز شستی دار و چکشی است اما کالیمبا سازی کوبه ای است که فقط با نوک انگشت نواخته می شود.
آموزش پیانو انگشتی در آموزشگاه موسیقی ساز نو در کرج، زیر نظر اساتید بسیار حرفه ای و صاحب سبک صورت می گیرد. یادگیری ساز کالیمبا در بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج، خیال شما را از بابت انتخاب و مشاوره ی خرید ساز نیز، راحت می کند.
شما می توانید از استاد خود در این آموزشگاه، مشاوره ی خرید ساز بگیرید و با راهنمایی های او، یک کالیمباس حرفه ای انتخاب کنید.
آموزشگاه موسیقی ساز نو، با بهره گیری از اساتید مطرح و نمونه ی کشوری در آموزش انواع ساز، می تواند گزینه ی خوبی برای شما باشد تا موسیقی را با لذت شروع کنید.
تفاوت پیانو با ساز کالیمبا
پیانو با ساز کالیمبا یا پیانو انگشتی، تفاوت های بسیاری دارد. تا اینجا در مورد ساز کالیمبا و انواع آن گفته شد و این ساز را شناختید. اما در مورد پیانو بد نیست یک آشنایی کلی با آن داشته باشید و سپس به تفاوت آن و کالیمبا، می پردازیم.
پیانو یک ساز آکوستیک شستی دار است که در آن، با طیف وسیعی از نت ها شامل اکتاو 1 تا 7 مواجه می شوید. همچنین، نت های ما بین 7 نت اصلی که همان دیز و بمل می باشد، در این ساز وجود دارد. از پیانو به عنوان مادر ساز ها یاد می شود. چون ساز پیانو، کاملترین گستره ی نت ها را دارد. یعنی نت های زیر خط حامل و بالای خط حامل از کلید سل تا کلید دو. همچنین تک تک کلیدهای دیز نیز در آن وجود دارد (کلیدهای سیاه). این ساز کمی بزرگ و حمل آن سخت است.
پیانو به دو صورت مکانیک ( آکوستیک ) و دیجیتال وجود دارد. صدای پیانوی مکانیک، حاصل ضربات چکش های چوبی به روی سیم است و پیانوی دیجیتال پیانویی است که با برق کار می کند و صدای آن کاملا دیجیتالی است.
حالا با شناخت کلی ساز پیانو، می توانید 4 تفاوت اساسی کالیمبا و پیانو را درک کنید:
- از نظر جنس صدا، صدای پیانو در اثر خوردن چکش به روی سیم است ولی صدای کالیمبا در اثر زخم به تیغه فولادی است.
پیانو دارای 7 نت اصلی و نت های مابین است اما کالیمبا فقط دیاتونیک است. کالیمبا های رنگی نیز، محدود هستند.
- سومین تفاوت این دو ساز، در نحوه ی نواختن است. شما پیانو را با 10 انگشت و دو دست می زنید اما کالیمبا فقط با نوک انگشت شست نواخته می شود.
- یادگیری پیانو کمی سخت تر است. اما کالیمبا راحت تر است.
قیمت ساز انگشتی
ساز انگشتی در طرح ها و انواع مختلف رنگی و دیاتونیک تولید می شود. قیمت این ساز، تحت تاثیر نوع فلز به کار رفته در تیغه ها یا آبکاری آن ها می باشد. همچنین نوع چوب جعبه خود ساز نیز، در قیمت آن موثر است. زرا این جعبه می تواند انعکاس صدا را خوب یا بد کند.
وارداتی بودن کالیمبا یا ساخت داخل بودن آن، در زیاد یا کم بودن قیمت آن، بسیار موثر است.
آموزشگاه موسیقی سازنو
استاد سارا رضازاده ، نوازنده‌ی توانمند تار و مدرس موسیقی، تحصیلات خود را در رشته موسیقی ایرانی در دانشگاه هنر تهران به پایان رسانده است. وی از شاگردان برجسته اساتیدی چون محمد رضا لطفی، مجید درخشانی و داریوش طلایی بوده و در کارنامه هنری خود، همکاری با گروه‌های موسیقی مطرحی همچون گروه خورشید را دارد.
