سازها ابزارهای بسیار قدیمی و حتی باستانی در موسیقی هستند که از دیرباز برای تولید اصوات و موسیقی از آنها استفاده می شدند. به همین خاطر امروزه انواع سازهای موسیقی را می توان در دسته بندی های بسیار مختلفی تقسیم بندی کرد که در طول زمان با فرهنگ های مختلف آمیخته شده و سازهای مختلفی به وجود آورده است. در این مقاله از بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج با ما همراه باشید تا در مورد ساز، انواع سازها و دسته بندی آن صحبت کنیم.
فهرست مطالب
ساز چیست؟
در یک تعریف می توان گفت ساز وسیله ای برای اجرای موسیقی و بیان احساسات است که به کمک آن می توان صداهایی در سبک های مختلف موسیقی ایجاد نمود و به این ترتیب موسیقی تولید کرد. به فردی که ساز را می‌نوازد، نوازنده گفته می‌شود.
نکته ای که باید در مورد سازها بدانید، تعداد بسیار زیاد آنها است که از نظر جنس، نوع، ظاهر و یا روش تولید اصوات در آنها می تواند بسیار مختلف باشد. آشنایی و شناخت دقیقِ سازها برای کسی که به طور تخصصی در زمینه تولیدی موسیقی فعالیت می کند، بسیار مهم است.
در واقع موزیسین باید بداند برای تولید هر سبکی از موسیقی به سمت کدام ساز رفته و با دسته‌بندی های انواع آنها آشنا باشد. در این مقاله می خواهیم به معرفی انواع سازهای موسیقی بپردازیم.
همچنین بخوانید: آشنایی با ساز درامز
معرفی انواع سازهای موسیقی
ساز ها قدمت بسیار طولانی در تاریخ دارند و به همین خاطر می توان انواع بسیار مختلفی از آنها را نام برد. از سازهای کوبه‌ای (آموزش دف در کرج، آموزش تمبک در کرج) و سپس سازهای بادی (آموزش هارمونیکا در کرج) می‌توان به عنوات اولین سازهای تاریخ نام برد. به عنوان مثال یک قطعه استخوان شکسته به عنوان قدیمی ترین ساز بادی در دوره انسان های نئاندرتال کشف شده است.
سپس می توان به سازهای زهی (آموزش تار در کرج، آموزش سه تار در کرج، آموزش گیتار در کرج، آموزش سنتور در کرج، آموزش کمانچه در کرج، آموزش ویولن در کرج، آموزش ویولن سل در کرج) اشاره نمود که امروزه در فرهنگ‌ها و اقلیم‌های مختلف وجود دارد و همگام با آنها تغییر کرده است.
با انقلاب صنعتی در اروپا، تولید سازها بیشتر شده و انواع پیچیده ای از سازها که توانایی بسیار خوبی برای تولید صداهای مختلف داشتند، به وجود آمد. امروزه همچنین ژاپن و چین را می توان از جمله تولید کنندگان باکیفیت ساز دانست.
با پیشرفت علم، سازهای الکترونیک نیز پا به عرصه گذاشتند و می توان گفت امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای تولید موسیقی، رایانه ها هستند که مفهوم تازه ای از موسیقی و شیوه تولید آن را ایجاد کردند.
به طور کلی مبحث شناخت سازها و طبقه بندی آنها را به عنوان “سازشناسی” یا “ارگانولوژی” تعریف می کنند. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی معمول و مرسوم برای انواع سازهای موسیقی بیان کنیم، می توان آنها را در سازهای کوبه‌ای (با کوک معین و نامعین)، سازهای زهی (زخمه‌ای، مضرابی، آرشه‌ای)، سازهای بادی (چوبی و برنجی)، سازهای شستی‌دار، ابزارهای الکترونیک و صدای انسان تقسیم بندی نمود.
دسته بندی های انواع سازهای موسیقی
روشهای مختلفی برای طبقه بندی آلات موسیقی وجود دارد. در این روش ها، سازها از جنبه های مختلفی از جمله خصوصیات فیزیکی ساز (مواد ، رنگ ، شکل و غیره)، کاربرد‌های ساز، ابزارهای تولیدکننده موسیقی مانند مضراب یا آرشه و دامنه ساز طبقه‌بندی می‌شوند.
دانشمندان Hornbostel – Sachs را تنها سیستمی می دانند که برای هر فرهنگی اعمال شده و از همه مهمتر، طبقه بندی ممکن را برای هر سازی ارائه می دهد. متداول ترین نوع طبقه بندی سازها را می توان سازهای زهی، سازهای بادی برنجی، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه ای دانست.
سیستم دسته بندی Hornbostel–Sachs
هورن بوستل-زاکس یکی از نظام‌های رده‌بندی برای انواع سازهای موسیقی است که توسط سه نفر از جمله ویکتور ماهیون (پایه گذار)، کورت زاکس و موریتس فون هورن بوستل (تکمیل کنندگان) در سال 1914 کامل شد.
در این سیستم، انواع سازهای موسیقی بر اساس نوع ارتعاش در سازها و همچنین مبانی آکوستیکی (صوت شناسی) به 4 گروه تقسیم بندی می شود که عبارتند از: از خودصداها، هواصداها، زه‌صداها، پوست‌صداها و برقی‌صداها (که آخرین نوع آن است و بعدتر توسط زاکس اضافه شده است).
در این رده بندی بر خلاف رده بندی هایی که قدیم رایج بودند، از جمله نظام موسیقی ارکستری، هر ساز براساس نوع صدادهی و عنصر تولیدکننده آن تقسیم بندی می شود. این سیستم به صورت درختی نمایش‌دهنده تقسیم‌بندی سازها در چهار گروه ایدوفون ها، ممبرافون ها، کوردوفون ها و آئروفون ها است که به ترتیب از چپ به راست، زیر مجموعه هم هستند.
لیستی از انواع سازها
با توجه به این لیست می توان گفت:
1- ساز های زهی:
| نام ساز | نوع ساز | منشأ | تعداد سیم |
|---|---|---|---|
| باغلاما | زهی مضرابی | ایران، ترکیه، یونان، قفقاز | ۷ تا ۱۴ سیم |
| تنبور | زهی مضرابی | ایران، عراق، آذربایجان | ۷ تا ۱۱ سیم |
| تار | زهی مضرابی | ایران | ۷ سیم |
| تارباس | زهی مضرابی | ایران | ۱۳ سیم |
| بربط | زهی مضرابی | ایران، خاورمیانه، شمال آفریقا، اروپای شرقی | ۷ تا ۲۵ سیم |
| بالالایکا | زهی مضرابی | روسیه | 3 تا 7 سیم |
| سه تار | زهی مضرابی | ایران | ۷ سیم |
| شورانگیز | زهی مضرابی | ایران | ۷ سیم |
| رباب | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۷ تا ۱۱ سیم |
| دیوان | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۷ تا ۲۱ سیم |
| دوتار | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۲ تا ۳ سیم |
| دولسیمر | زهی مضرابی | ایران، آسیای مرکزی | ۲ تا ۱۰ سیم |
| چنگ | زهی مضرابی | ایران، چین، اروپا | ۱۲ تا ۲۵ سیم |
| چونگیر | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۳ تا ۵ سیم |
| چگور | زهی مضرابی | ایران، آذربایجان | ۲ تا ۳ سیم |
| قیچک | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۲ تا ۳ سیم |
| شورانگیز | زهی مضرابی | ایران | ۷ سیم |
| قوپوز | زهی مضرابی | آذربایجان، ایران | ۳ تا ۷ سیم |
| قانو | زهی مضرابی | ایران، آذربایجان | ۷ تا ۱۳ سیم |
| کمانچه | زهی آرشه‌ای | ایران، ترکیه، قفقاز | ۲ تا ۳ سیم |
| ویولن | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| ویولا | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| ویولا د آمور | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| ویولا داگامبا | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| ماندولین | زهی آرشه‌ای | ایتالیا | ۴ سیم |
| یوکه‌لیلی | زهی آرشه‌ای | هاوایی | ۴ سیم |
| هارپ | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۷ تا ۴۷ سیم |
| ویولنسل | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| کنترباس | زهی آرشه‌ای | اروپا | ۴ سیم |
| عود | زهی مضرابی | ایران، خاورمیانه، آسیای مرکزی، آفریقا | ۷ تا ۲۵ سیم |
| لوت | زهی مضرابی | اروپا، خاورمیانه، آسیای مرکزی | ۲ تا ۷ سیم |
| مراژ | زهی مضرابی | ایران، افغانستان، آسیای مرکزی | ۲ تا ۵ سیم |
2- سازهای بادی:
سازهای چوبی تک‌زبانه مانند کلارینت، ساکسوفون، نی‌انبات، دودوک، دو زبانه، بالابان، دوزله، مانند سرنا، ابوا و فاگوت، بدون زبانه مانند شمشال، فلوت و فلوت پیکولو، سازدهنی و …
| نام ساز | نوع ساز | منشأ |
|---|---|---|
| سازهای بادی چوبی | ||
| فلوت | بادی چوبی | مصر، چین، اروپا |
| فلوت ریکوردر | بادی چوبی | اروپا |
| فلوت دوبل | بادی چوبی | اروپا |
| کلارینت | بادی چوبی | آلمان |
| ساکسوفون | بادی چوبی | بلژیک |
| باسون | بادی چوبی | ایتالیا |
| فاگوت | بادی چوبی | آلمان |
| سازهای بادی برنجی | ||
| شیپور | بادی برنجی | مصر، چین، اروپا |
| هورن | بادی برنجی | آلمان |
| ترومپت | بادی برنجی | ایتالیا |
| ترومبون | بادی برنجی | ایتالیا |
3- سازهای برنجی:
تویتوک، فلوگل‌هورن، فرنچ‌هورن، سوزافون، ترومپت، ترومبون، یوفونیوم، کورنت و…
| نام ساز | نوع ساز | منشأ |
|---|---|---|
| سازهای کوبه‌ای پوستی | ||
| طبل | کوبه‌ای پوستی | مصر، چین، اروپا |
| درام | کوبه‌ای پوستی | آفریقا |
| بنگوز | کوبه‌ای پوستی | آفریقا |
| کاخن | کوبه‌ای پوستی | پرو |
| دایره | کوبه‌ای پوستی | آفریقا |
| سنج | کوبه‌ای پوستی | مصر، چین، اروپا |
| تنبک | کوبه‌ای پوستی | ایران، آسیای مرکزی |
| زنگ | کوبه‌ای پوستی | چین، اروپا |
| سازهای کوبه‌ای بدون پوست | ||
| توک توک | کوبه‌ای بدون پوست | آفریقا |
| ماراکاس | کوبه‌ای بدون پوست | آمریکای جنوبی |
| چنگ | کوبه‌ای بدون پوست | چین، اروپا |
| بونگو | کوبه‌ای بدون پوست | آفریقا |
| گیتار بیس | کوبه‌ای بدون پوست | اروپا |
| پیانو | کوبه‌ای بدون پوست | اروپا |
| سینتی سایزر | کوبه‌ای بدون پوست | اروپا |
| سازهای کوبه‌ای الکترونیکی | ||
| درام الکترونیک | کوبه‌ای الکترونیکی | اروپا |
| کیبورد | کوبه‌ای الکترونیکی | اروپا |
| سینتی سایزر | کوبه‌ای الکترونیکی | اروپا |
4- سازهای کوبه‌ای:
طبل، دف، دایره، سنج، زنبورک، طبلا، تومبا، ماراکس، مثلث، دمام، تیمبال، دامارو، تنبک، قاشقک، تمبورین، درامز، تیمپانی، کاخن، هنگ‌دارم، داربوکا، زایلوفون، ماریمبا، چایمز و…
| نام ساز | نوع ساز | منشأ |
|---|---|---|
| سازهای کلیددار بادی | ||
| ارگ | بادی | اروپا |
| کلاویکورد | بادی | اروپا |
| هارپسیکورد | بادی | اروپا |
| هارپ | بادی | اروپا |
| سازهای کلیددار زهی | ||
| پیانو | زهی | اروپا |
| چلستا | زهی | اروپا |
| آکاردئون | زهی | اروپا |
| ملودیکا | زهی | آلمان |
5- سازهای کلیددار:
پیانو، گلوکن‌اشپیل، گارمون، آکاردئون، کلاوسن، ارگ، چلستا، چمبالو و …
| سازهای کلیددار الکترونیک | ||
| سینتی سایزر | الکترونیک | اروپا |
| کیبورد | الکترونیک | اروپا |
6- سازهای الکترونیک:
| نام ساز | نوع ساز | منشأ |
|---|---|---|
| سازهای الکتروفونیک | ||
| گیتار الکتریک | زهی | آمریکا |
| بیس الکتریک | زهی | آمریکا |
| کیبورد | زهی | اروپا |
| سینتی سایزر | زهی | اروپا |
| درام الکترونیک | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر درام | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر آکوستیک | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر بادی | بادی | اروپا |
| سینتی سایزر زهی | زهی | اروپا |
| سازهای کامپیوتری | ||
| پیانوی کامپیوتری | زهی | اروپا |
| ارگ کامپیوتری | بادی | اروپا |
| گیتار کامپیوتری | زهی | اروپا |
| بیس کامپیوتری | زهی | اروپا |
| درام کامپیوتری | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر کامپیوتری | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر کامپیوتری آکوستیک | کوبه‌ای | اروپا |
| سینتی سایزر کامپیوتری بادی | بادی | اروپا |
| سینتی سایزر کامپیوتری زهی | زهی | اروپا |
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ثبت نام کلاس های آموزش موسیقی و هزینه آن ها به صورت آنلاین و به صورت حضوری در یکی از بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج با بیش از سالها فعالیت در این زمینه می توانید با کارشناسان ما از طریق صفحه تماس با ما و یا شماره ۰۲۶۳۲۵۰۲۰۳۲ در ارتباط باشید.
