معرفی ساز کاخون و ویژگی های آن

ساز کاخون (کاخُن)

تاریخچه پیدایش ساز کاخن چندان زیاد نبوده و کلمه کاخن همان جعبه است. البته برای بار نخست کولی های اسپانی رقص و آواز خود را با موسیقی فلامنکو و جز (جاز) و جعبه های میوه ترکیب می کردند. بنابراین با گذشت زمان این جعبه ها حالت ساز به خود گرفتند و امروزه به نام کاخن شناخته می شوند.

همچنین آفرو- پرویی ها از این ساز کوبه ای استفاده می کردند و و بردگان مرکز و غرب آفریقا را وارثان این ساز قلم داده اند. هم اکنون این ساز در کشورهای اسپانیا، فیلیپین و آمریکا رواج پیدا کرده است. زمان اوج کاخن به سال 1850 و دوران برده داری باز می گردد که باید ایجاد تغییر در صدادهی و ساختار این ساز، در بین آمریکای لاتین نیز مرسوم گردید.

انواع ساز کاخن

شکل ظاهری ساز کاخن شباهت زیادی به شش وجه یا مکعب مستطیل دارد. همچنین پنچ وجه کاخن از لایه های نازک چوبی با ضخامت 2 الی 3 سانتی متر ساخته می شوند. ولی لایه سطحی آن همان تاپا یا تخته سه لایه به شکل مستطیل می باشد. البته در حالت کلی انواع کاخن به دو دسته تقسیم می شوند که به شرح زیر است.

ساز کاخن ثابت

کاخن ثابت به سیم یا فنر گیتار مجهز بوده و قابلیت تنظیم ندارد. بنابراین صدای یکنواخت و یکدستی تولید می نماید. در نتیجه این ویژگی ها ساز را به شکل حرفه ای به نمایش نمی گذارد. ولی برندهای خیلی معروف و محبوبی در بازار این نوع ساز را تولید می کنند.

ساز کاخن رگلاژی

یکی از ویژگی های بارز کاخن رگلاژی این است که به سیم یا فنر گیتار مجهز می باشد و به آسانی صدا را تغییر می دهد. همچنین کاخن رگلاژی فنری با شل کردن فنر منجر به پخش صدای چوب می گردد در حالی که کاخن رگلاژی سیمی جهت زیر و بم کردن صدا می توان آن را همچون گیتار کوک کرد.

ساختار ساز کاخن

ساز کاخن به شکل یک مکعب مستطیل بوده که از هر 4 سو با چوب هایی دارای ضخامت 1/3 الی 1/9 سانتی متر ساخته شده است. همچنین سطح ساز را با تخته سه لا یا همان تاپا می سازند. البته در صفحه پشت تخته سه لا و در طرف چپ یا راست آن یک حفره جهت خروج صدا ایجاد شده است.

ناگفته نماند که چوب های مرسوم برای طراحی و ساخت صفحه تاپا همان چوب درخت افرا، ماهون و گیلاس می باشند. پس سایر بخش های ساز با چوب های سفید مرغوب یا درخت صنوبر و کاج ساخته می شوند. این ساز در جنس ها و اشکال مختلفی با قیمت های متعددی در بازار موجود می باشد. سل کاخن (Solo Cajon) از این قاعده مستثنی نبوده و به شکل لوله های بلند طراحی و تولید می شود که نواختن آن شبیه ساز کونگا است.

انواع ساز کاخن بر اساس ساختار و صدایی

کاخن پرویی (Peruvian Cajón):

کاخن فلامنکو (Flamenco Cajón):

کاخن روپ باکس (Rop Box Cajón):

کاخن‌های سفارشی (Custom Cajón):

کاخن نوازی

برای شروع آموزش آموزش کاخن در کرج در ابتدایی ترین حالت ممکن باید روی ساز کاخن نشسته و صفحه تاپا جعبه را به سمت جلو بکشید. البته بعضی از نوازنده های نشستن پشت صندلی چوبی را ترجیح می دهند و زمان اجرا آن را با بخش بالای بدن خود هماهنگ می نمایند. یکی از جنبه های مثبت کاخن این است که برای تمام سبک مختلف، ،آزاد می باشد و نوازنده کاخن هیچ محدودیتی در  اجرای ساز وجود ندارد.

بنابراین قبل از اجرا و جهت حفظ ایمنی و سلامتی باید تمام بدن را به صورت متناوب کشش داد. پس توجه به نحوه قرارگیری تمام قسمت های بدن مهم بوده و پشت همچان صاف نگه داشته شود. زیرا اگر بدن صاف باشد دسترسی به تمام بخش های ساز از جمله زنگ های بیس پایین آسان خواهد بود.

عکس ساز کاخن

کاخون یا کاخن (که در اصل یک کلمه اسپانیایی به صورت Cajón نوشته می‌شود)، جزو سازهای کوبه ای دسته بندی می گردد. این لغت به فارسی به معنای جعبه و یا صندوق است که علت نامگذاری آن را هم می توان از روی ساختار آن فهمید.
از این آلت موسیقی در نواختن موسیقی های آفرو-پرویی و سبک های معاصرتر مانند فلامینکو و جز استفاده می‌شود. شیوه کار با ساز کاخون یا کاخن به این گونه است که نوازنده روی آن نشسته و با وارد کردن ضربات دست و انگشتان بر صفحه جلویی (که تاپا نام دارد) و همچنین صفحات کناری و بالایی، صدا ایجاد می نماید. در کنار ساز کاخن از آلات موسیقی دیگر از جمله ابزارهای نوازندگی ساز درامز و سازهای پرکاشنی دیگر مانند استیک ها، براش‌ها نیز استفاده می گردد.