اکثر انواع سازهای موسیقی مانند ساز های پیانو گیتار و ویولن و دیگر ساز های زهی برای تولید صدا از سیم استفاده می کنند. در اینگونه آلات موسیقی باید به صورت مرتب سیم ها را تنظیم و یا اصطلاحا کوک کرد. کوک پیانو نقش مهمی در کیفیت نوازندگی این ساز دارد. به دلیل تعداد سیم های زیاد پیانو کوک کردن آن کار دشواری خواهد بود ولی باید گفت که کوک این ساز مدت زیادی ماندگار است و لازم نیست برای هر بار نوازندگی اقدام به کوک پیانو کنید.
کوک پیانو چیست؟
برای کوک پیانو گوشی های این ساز را با ابزار مخصوص خود می چرخانند تا کشش سیم های پیانو را تغییر دهند. به گونه ای که فرکانس هر سیم با بقیه سیم ها هماهنگ شود و در نهایت هر کدام منجر به ایجاد صدایی مطلوب برای پیانو شود.
چگونگی کوک پیانو
با این که کوک کردن پیانو در ظاهر ساده به نظر می رسد اما در واقع کار بسیار دشوار و حساسی است که باید توسط فرد متخصص انجام شود.
بسته به نوع و مدل پیانو تعداد گوشی ها در آن متفاوت خواهد بود. کشش سیم ها، تعداد بالای گوشی ها، میزان سختی چرخاندن آن ها و… از جمله مواردی هستند که در کوک پیانو باید به آن ها توجه کرد.
در طراحی پیانو های مدرن از هر رشته سیم به عنوان دو سیم در قسمت صداهای زیر استفاده می شود که همین امر انجام کوک این ساز را سختتر می کند. در حقیقت این سیم فولادی را به دو گوشی مختلف متصل می کنند و از آن برای نواختن دو نت مختلف و یا در مواقعی برای نواختن یک نت استفاده می شود.
طَریقه کوک پیانو و نرم افزارهای کوک برای تنظیم پیانو
کوک کردن پیانو یک هنر و علم است که نیازمند دقت و تجربه است. طَرقه کوک ابزاری تخصصی است که برای تنظیم دقیق سیمهای پیانو استفاده میشود.
با کمک این ابزار، کوککار میتواند هر سیم را با دقت بسیار بالا به فرکانس مورد نظر برساند. اما در دنیای امروز، تکنولوژی نیز به کمک کوککاران آمده است. نرمافزارهای کوک پیانو با استفاده از میکروفون و الگوریتمهای پیچیده، فرکانس هر نت را تحلیل کرده و به کوککار نشان میدهند که کدام سیمها نیاز به تنظیم دارند.
نرمافزارهای کوک پیانو مزایای بسیاری دارند. آنها میتوانند فرکانس دقیق هر نت را با دقت بسیار بالایی اندازهگیری کنند. همچنین، این نرمافزارها میتوانند به صورت گرافیکی تغییرات فرکانس سیمها را نشان دهند و به کوک کمک کنند تا روند کوک را بهتر درک کند. علاوه بر این، برخی از نرمافزارها قابلیت تنظیم خودکار پیانو را نیز دارند که کار کوککار را بسیار سادهتر میکند.
با این حال، استفاده از نرمافزار به تنهایی برای کوک کردن پیانو کافی نیست. کوککار باید دانش کافی در مورد تئوری موسیقی، ساختار پیانو و روشهای کوک کردن داشته باشد. نرمافزار تنها یک ابزار کمکی است که میتواند به کوککار در انجام کارش کمک کند.
کلاویههای پیانو و ارتباط آن با کوک
هر کلاویه پیانو به یک سیم متصل است که با فشردن کلاویه، این سیم مرتعش شده و صدایی تولید میکند.
طول، ضخامت و میزان کشش این سیمها، تعیینکننده گام و فرکانس صدایی است که تولید میشود. کوک پیانو به معنای تنظیم دقیق کشش این سیمها به گونهای است که هر کلاویه صدایی با فرکانس مشخص و هماهنگ با سایر کلاویهها تولید کند.
اگر کوک پیانو به درستی انجام نشود، صداهای تولید شده ناموزون و ناخوشایند خواهند بود و لذت نواختن پیانو را از بین خواهند برد. کوک پیانو یک کار تخصصی است که نیاز به مهارت و دانش فنی بالایی دارد. کوککار با استفاده از دستگاه کوک، کشش هر سیم را به دقت تنظیم میکند تا فاصله بین هر دو نت به اندازه دقیق خود برسد. فاصله بین دو نت، به عنوان فاصله یا اینتروال شناخته میشود و در موسیقی اهمیت بسیار زیادی دارد.
علاوه بر کوک اولیه، پیانو به مرور زمان نیاز به کوک مجدد پیدا میکند. تغییرات دما و رطوبت، استفاده مداوم از پیانو و حتی جابهجایی آن میتوانند باعث به هم خوردن کوک پیانو شوند. به همین دلیل، توصیه میشود که پیانو حداقل سالی یک بار توسط یک کوککار حرفهای کوک شود.
علل خارج شدن کوک پیانو
سیم گیر ها
به قطعات کوچک پین مانندی که در چوب پیانو نصب شده اند و سیم های پیانو از یک سمت توسط آن ها نگه داشته می شوند سیم گیر می گویند. در هنگام نوازندگی فشار زیادی به این قطعات وارد می شود که بعد از مدتی منجر به تکان خوردن آن ها در جای خود می شود. به تبع لغزش سیم گیر ها کوک پیانو به هم می خورد. بعد از سال ها چرخاندن این سیم گیر ها جهت کوک پیانو ممکن است رفته رفته دچار آسیب شوند. در این هنگام باید از یک متخصص کمک گرفت.
رطوبت هوا
از جمله عوامل مهم تاثیر گذار در خارج شدن پیانو از کوک می توان به میزان رطوبت هوا اشاره کرد. با بالا رفتن میزان رطوبت هوا و یا حتی پایین آمدن آن ساند بورد پیانو دچار تغییر می شود. این تغییرات باعث می شود که کوک پیانو به هم بخورد.
دمای هوا
دمای هوا و تغییرات ناگهانی آن مورد دیگری است که با تاثیر روی سیم های ساز پیانو و ساند بورد آن می تواند سبب تغییر کوک پیانو شود. در طول سال به خصوص اوایل هر فصل که تغییرات ناگهانی هوا رخ می دهد باید به وسیله وسایل سرمایشی و گرمایشی مناسب دمای هوا را متعادل نگه داریم. در غیر این صورت کوک این ساز تغییر می کند.
جابه جایی پیانو
برای جا به جایی مکان پیانو باید از چرخ های آن کمک بگیریم و از حرکت دادن ناگهانی و شدید جلوگیری کنید. چرا که تکان های شدید منجر به خارج شدن کوک پیانو از حالت استاندارد می شود.
کوک کردن پیانو دیجیتال تفاوت با پیانوهای آکوستیک و روشهای کوک
پیانو دیجیتال، برخلاف همتای آکوستیکی خود، نیازی به کوک کردن مکرر ندارد. این تفاوت اساسی به دلیل ساختار داخلی این دو نوع ساز است. در پیانو آکوستیک، صدا از ارتعاش سیمها تولید میشود و این سیمها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل محیطی مانند دما و رطوبت از کوک خارج میشوند. اما در پیانوهای دیجیتال، صدا به صورت الکترونیکی تولید میشود و از نمونههای صوتی ضبط شده از پیانوهای آکوستیک استفاده میشود. بنابراین، کوک در این نوع پیانوها به صورت نرمافزاری تنظیم شده و نیازی به کوک کردن فیزیکی توسط تکنسین پیانو نیست.
آیا پیانوهای دیجیتال به هیچ عنوان نیازی به تنظیم ندارند؟
اگرچه پیانوهای دیجیتال نیازی به کوک کردن مکرر ندارند، اما ممکن است به تنظیمات دیگری نیاز داشته باشند. این تنظیمات شامل تنظیم حساسیت کلاویهها، تنظیم صدای سمپلها و تنظیم مترونوم میشود. برخی از پیانوهای دیجیتال نیز دارای ویژگیهای پیشرفتهای هستند که به کاربران اجازه میدهند تا صدای پیانو را شخصیسازی کنند. کوک کردن پیانو دیجیتال به مراتب سادهتر و متفاوت از کوک کردن پیانوهای آکوستیک است.
عدم نیاز به کوک مکرر و امکان تنظیمات گسترده، از جمله مزایای مهم پیانو دیجیتال نسبت به پیانوهای آکوستیک به شمار میرود. با این حال، برای اطمینان از عملکرد صحیح پیانو دیجیتال، توصیه میشود که به طور دورهای آن را بررسی کرده و تنظیمات لازم را انجام دهید.
نواختن پیانو
نوازندگی پیانو با ایجاد لرزش در سیم ها به مرور و در طولانی مدت باعث خارج شدن پیانو از کوک می شود.
برای یادگیری هنر موسیقی، باید از ابتدا آن را به شکل اصولی شروع کنید. سازنو بهترین آموزشگاه موسیقی در کرج می باشد که به جهت استفاده از برترین اساتید در این زمینه از مطمئن ترین گزینه ها است.
